We wtorek, 22 listopada, o godzinie 16:00, otwieramy w foyer Pałacu Kazimierzowskiego wystawę:
„Jan Łukasiewicz 1878–1956. Filozof, logik i polityk. Człowiek twórczej myśli, ścisłego języka i pożytecznego działania”.

 

Autorami wystawy są prof. dr hab. Anna Brożek i prof. dr hab. Jacek Jadacki związani m.in. z Wydziałem Filozofii UW.

Jan Łukasiewicz w swojej bogatej karierze pełnił funkcję m.in. profesora Królewskiej Akademii Nauk w Dublinie, Uniwersytetów Lwowskiego i Warszawskiego oraz, dwukrotnie, rektora tego ostatniego. Jeden z luminarzy warszawsko-lwowskiej szkoły logiki, był autorem przełomowych prac, takich jak: O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa i Elementy logiki matematycznej, założył Polskie Towarzystwo Logiczne.

Jak informuje Encyklopedia PWN:
„W latach 1917–18 opracował zasady logiki trójwartościowej, a potem uogólnił ją na system n-wartościowy, najpierw ze skończoną,
a następnie z nieskończoną liczbą wartości logicznych. Było to jego największe osiągnięcie naukowe i przyniosło mu światową sławę. Logika wielowartościowa Łukasiewicza miała bardzo wyraźną motywację filozoficzną. Łukasiewicz sądził, że determinizm jest poglądem błędnym i związanym z logiką dwuwartościową. Dlatego, rozumował, odrzucenie determinizmu wymaga odrzucenia dwuwartościowości, tj. zasady, że każde zdanie jest bądź prawdziwe lub fałszywe, a żadne nie jest zarazem prawdziwe i fałszywe. Poza zdaniami prawdziwymi
i fałszywymi są jeszcze zdania „trzecie”, czyli możliwe. Łukasiewicz traktował systemy wielowartościowe bardziej jako konstrukcje formalne
i niezbyt interesował się ich intuicyjną motywacją.

Był także jednym z największych znawców logiki zdań. Dla jej badania wprowadził specjalną symbolikę, zwaną notacją Łukasiewicza
lub notacją polską, która obywa się bez nawiasów (obecnie jej modyfikacja, zwana odwrotną notacją polską, ma znaczne zastosowanie
w informatyce). Łukasiewicz zaproponował rozmaite aksjomatyki dla rachunku zdań, przy czym zależało mu na najprostszych,
tj. na najmniej licznych układach z możliwie najkrótszymi formułami jako aksjomatami. Udowodnił też wiele twierdzeń o rachunku zdań. Łukasiewicz zainicjował badania historyczne z punktu widzenia logiki współczesnej, dzięki czemu zrehabilitował logikę stoików i logikę średniowieczną. Do jego głównych prac należą: O zasadzie sprzeczności u Arsytotelesa (1910), Elementy logiki matematycznej (1929), Sylogistyka Arystotelesa z punktu widzenia współczesnej logiki formalnej (1957, wydanie polskie 1988), Z zagadnień logiki i filozofii (1961, wydanie angielskie 1970), Logika i metafizyka (1998).
Analizując problem prawdziwości zdań o zdarzeniach przyszłych, których nie determinuje obecny stan rzeczy, Łukasiewicz zaproponował, aby zdaniom takim przypisać wartość pośrednią między 1 a 0 (prawdą a fałszem). Tę koncepcję rozwinął on później, tworząc obok logiki trójwartościowej systemy logik n-wartościowych, w tym również system logiki nieskończenie wielowartościowej. Inną koncepcją, która została utworzona z myślą o uwolnieniu się od zasady dwuwartościowości jest koncepcja logik rozmytych. Zakłada się w niej, że zdania mogą być bliższe lub dalsze prawdy. Zarówno Łukasiewicza logiki wielowartościowe, jak i logiki rozmyte, są raczej próbami udoskonalenia logiki klasycznej, niż próbami zakwestionowania jej trafności.”

Powrót do kraju

Dzięki staraniom Rządu RP szczątki prof. Jana Łukasiewicza powracają z Irlandii do Polski. Uroczystość ponownego pochówku odbędzie się 22 listopada na Starych Powązkach w Warszawie. Na godz. 13.00 zaplanowana jest msza żałobna w kościele św. Boromeusza
(ul. Powązkowska 14). Po niej nastąpi przejście konduktu żałobnego do Alei Zasłużonych (za Katakumbami) i złożenie szczątków do grobu.