Tradycyjnie w ostatnią środę miesiąca, 27 września 2017 r., Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na kolejne spotkanie z cyklu „Uniwersytet Warszawy”. O godz. 16.30 w Sali Balowej pałacu Tyszkiewiczów-Potockich Krzysztof Mordyński opowie o gabinetach naukowych Królewskiego UW. Zapraszamy!

*

Niezbędną część uniwersytetów zakładanych w duchu Oświecenia – a taką uczelnią był ustanowiony w 1816 r. Królewski Uniwersytet Warszawski – stanowiły gabinety i zakłady naukowe. Wyrażały one idee rozwoju nauki wywodzące się z racjonalnej wizji świata, wiedzy opartej na eksperymentowaniu, analizowaniu, sprawdzaniu i potwierdzaniu wyników badań. Idee te są podstawą współcześnie rozumianej nauki.

Na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim funkcjonowało dwadzieścia kilka różnych zakładów zajmujących się różnymi dziedzinami nauki. Powiązane były one z wydziałami, z których składała się uczelnia. Każdym zakładem zajmował się inny profesor, który najczęściej osobiście dbał o gromadzone zbiory. W gabinetach naukowych zbierano obiekty, które analizowano, systematyzowano, poddawano badaniom.  Zbiory były dostępne nie tylko dla kadry profesorskiej i studentów – niektóre kolekcje udostępniano także publiczności z miasta.

Gabinet, który dysponował zbiorem okazów zajmującym najwięcej miejsca i robił największe wrażenie, prezentował kolekcję zoologiczną. Zajmowała ona całe pierwsze piętro gmachu pomuzealnego i prócz tak wielkich ssaków, jak słoń indyjski, żyrafy, żubry i lwy, zawierała także niezliczoną ilość owadów, muszli, ptaków, a także pokaźny zbiór okazów gadów i płazów. W ramach uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego powstawała kolekcja suszonych roślin i ich woskowych modeli, która pozwalała zapoznać się z krajową i egzotyczną florą o dowolnej porze roku i bez potrzeby odbywania dalekich podróży. Najdroższe zbiory miał natomiast gabinet numizmatyczny, w którym kolekcjonowano medale, monety oraz obiekty starożytne.

Całe osobne gmachy zostały przeznaczone na obserwatorium astronomiczne z najnowocześniejszym instrumentami obserwacyjnymi oraz gabinet mineralogiczny z kolekcją skał, minerałów i skamielin. Uniwersytet posiadał także przyrządy badawcze zgrupowane w gabinetach fizycznym i matematycznym oraz laboratorium chemicznym.

Kolekcje artystyczne służące studentom Oddziału Sztuk Pięknych umieszczono w Muzeum Sztuk Pięknych, w którym gromadzono gipsowe kopie rzeźb, rysunki, obrazy, ryciny i narzędzia sztycharskie. Rzeźbiarzy, malarzy, a przede wszystkim architektów wspomagał także gabinet modeli i rysunków architektonicznych zawierający rozkładane modele gmachów i dzieł inżynieryjnych.

Kilka gabinetów związanych z Wydziałem Lekarskim służyło studentom medycyny: farmaceutyczny, chirurgiczny i anatomiczny. Praktyki odbywali oni w klinikach chorób wewnętrznych i chirurgicznej czy w instytucie położniczym. Do zakładów naukowych zaliczano także szkołę akuszerek, do której uczęszczały kobiety, co stanowiło drobny, lecz znaczący wyłom w przyjętej na dawnych uczelniach zasadzie, że studia są tylko dla mężczyzn.

Wszyscy studenci korzystać mogli ze zbiorów Biblioteki, której cenną częścią był gabinet rycin.

*

Program prelekcji (wrzesień-grudzień):

  • 27 września, godz. 16.30, Sala Balowa Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, Krzysztof Mordyński, „Gabinety naukowe Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego”;
  • 25 października, godz. 16.30, Sala Balowa Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, prof. dr hab. Jerzy Miziołek, „200-lecie pierwszego publicznego muzeum w dziejach Polski (Muzeum Sztuk Pięknych Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego)”;
  • 29 listopada, godz. 16.30, Sala Balowa Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, Adam Tyszkiewicz, „Kadet Tadeusz Kościuszko. Tradycje Szkoły Rycerskiej”;
  • 20 grudnia (wyjątkowo przedostatnia środa miesiąca), godz. 16.30, Sala Balowa Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, Adam Tyszkiewicz, „Rektor Józef Brudziński – Uniwersytet od nowa”.