[singlepic id=583 w=220 h=220 float=left]Dyrekcja Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza w dniu 28 czerwca br. o godz. 18.00 na wykład w języku angielskim  Wenecja po Wenecji. Ceremonie i rytuały od Republiki Serenissima do Królestwa Włoch: historia Wenecji w XIX wieku dra Piero Pasini  (Uniwersytet Ca’ Foscari w Wenecji). Spotkanie odbędzie się w siedzibie Muzeum, w Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, ul. Krakowskie Przedmieście 32.

Pod naporem najazdu Napoleona i nowych idei Rewolucji francuskiej Arystokratyczna Republika Serenissima zakończyła z własnej woli aktem samorozwiązania z 1797 roku swą niezależność. Ustanowiono demokratyczne władze miejskie, które działały krótko, ale intensywnie. W rzeczywistości Napoleon wykorzystał Wenecję dla swoich celów politycznych, sprawiając,  że w 1798 roku przeszła pod panowanie habsburskie. W momencie największej ekspansji władzy napoleońskiej, Wenecja i Włochy wróciły pod panowanie francuskie w latach 1806-1814. Następnie Kongres Wiedeński z 1815 r. zarządził powrót Wenecji i jej terytoriów pod wpływy austriackie. Austriacy, także władcy Lombardii ze stolicą w Mediolanie, stworzyli Królestwo Lombardzko-Weneckie z austriackimi funkcjonariuszami rządowymi. W tym samym czasie ożywiony ruch włoskiego wyzwolenia narodowego (Risorgimento) oraz powszechny ruch wyzwoleńczy i narodowościowy w Europie, sprowokował w marcu 1848 r. rewolucję również w Wenecji, gdzie została przywrócona republika pod przywództwem adwokata Daniele Maniniego. Opór utrzymał się 17 miesięcy, co stanowiło wyjątek w Europie; Wenecja skapitulowała dopiero w sierpniu 1849 r. Wtedy też powrócili Austriacy, gdy tymczasem w innych częściach Włoch ruch narodowy stawał się coraz silniejszy i w 1861 roku zostało proklamowane Królestwo Włoch. Podczas wojny austriacko-pruskiej z 1866 r., która w Italii została nazwana Trzecią wojną o niepodległość (Włochy były wtedy sprzymierzone z Prusami i Francją), także Wenecja zaczyna stanowić część Włoch.

[singlepic id=584 w=220 h=200 float=right]Przez ten długi okres w Wenecji rozwija się nie tylko narodowa myśl włoska, ale także lokalna świadomość obywatelska. Ponadto społeczeństwo zostaje zaangażowane w powszechne zjawisko „upolitycznienia”. Każdy podobny okres znamionują różne, ale prowadzące do ogólnego rozwoju, zachowania rytualne i obrzędy. By przytoczyć jedynie kilka przykładów, można przypomnieć rok 1797 i uroczystości pogrzebowe najeźdźców francuskich, które będą potem naśladowane przez ruch republikański, oraz próba ponownego wykorzystania wizerunku Baiamonte Tiepolo, skazanego w 1310 r., a później zrehabilitowanego, ojca demokracji weneckiej. W latach 1848-1849 ma miejsce to, co wielu historyków włoskich zdefiniowało jako „spotkanie religii i państwa”, a w konsekwencji postępująca „sakralizacja” Ojczyzny, również w odniesieniu do dzieła księży patriotów. Przykładem tego zjawiska są pogrzeby poległych w latach 1848-1849 i pogrzeb bohatera patrioty Aleksandro Prerio, który w końcu zostaje wykreowany na nowego Chrystusa. Wreszcie w latach 1867-1868 w Wenecji, już włoskiej, przystępuje się do wytworzenia i powtórnego kształtowania wizerunków osób poległych podczas Risorgimento, nie tylko w celu czczenia ich samych, ale też ukazania ich wkładu tak, by przystosować go do „oficjalnej” wersji historii, którą dynastia sabaudzka chciała lansować.

Przedstawienie tych zjawisk posłuży mi do udowodnienia mojej ogólnej tezy, iż momenty żałoby i wspominania o zmarłych wybierano i wykorzystywano do przekazywania treści politycznych o specyficznej tematyce kulturowej oraz nie zawsze realistycznych wersji historii, z powodu ich silnego ładunku emocjonalnego.

Tłumaczenie tekstu dra P. Pasini: Dr Joanna Popielska-Grzybowska